|
Slučajnost ili ne, ali poneki nesvakidašnji doživljaj što ga čovjek pokadkad rijetko iskusi usred sive svakidašnjice kao da mu se ukazuje neobičnim načinom koincidencije, a koji kao i da nije od ovoga svijeta već i nešto mnogo dublje i značajnije. Na to, naime, da ono što se naziva životom nije samo puko preživljavanje biološke jedinke već da se pokadkad u čovjekovoj duši zaiskri i nešto od toga više i značajnije, ekstrakt takoreći sveukupnog i neprolaznog smisla života.
Nije li to zapravo i ono što se u umjetnosti javlja kao inspiracija, tajna neka pojava koja zaiskri odnekud iz ko bi znao kakve dubine vječnosti, dar Božji, kako se uobičajeno naziva?
Takav neobični doživljaj koji se ponekad, rijetko javlja, doživio sam nedavno u noći gledajući i slušajući ekskluzivni program što ga je redakcija prikazala za svoje brojne gledaoce. Bilo je tu dosta različitih uspjelih i manje uspjelih tačaka samo zanatski sačinjenih, ali mi je od svih i izuzetno – te i bez mostarskog crnjaka što sam ga propustio nabaviti – onaj koji je ispunio poznati i daroviti Ilijas Delić, koji je tom prilikom primio i značajnu nagradu za svoj dugogodišnji rad na očuvanju narodnih melodija, te ostao u najljepšoj uspomeni.
|
Ilijas Delić
|
|
Gledajući takav izuzetan muzičko-scenski performans što ga je i sva mostarska publika zdušno i s najvećim uživanjem pratila mogao je čovjek, te i ja osobno, da doživi nešto što graniči s nesvakidašnjim. Sve pjesme koje je on interpretirao pratio je sjajan narodni orkestar, te time povećavajući ukupan efekat ostvarili su kod publike čudesan kako muzički i pjevački još i veliki refleksivno-emotivni efekat. Kao u nekoj čudesnoj atmosferi stapalo se sve u jedno: veliki narodni pjevač, te i njegova u svemu posebna partnerka, orkestar, kao i sva pretežno mlada mostarska publika obilno nadarena smislom uopšte za umjetnost.
U tim trenucima sjetio sam se onda i svog nekadašnjeg davnog i nikad zaboravljenog glumačkog boravka u Mostaru kada je takva ista tako nadarena i emotivna publika u svom onda novosagrađenom lijepom teatru pratila sa živim interesovanjem i duboko emotivno doživljavanim utiscima mnoge ondašnje predstave, te i jednu takvu koja se nebrojeno puta i jedina takva izvodila u Mostaru, te i širom Bosne i Hercegovine. Radi se o predstavi Roblesovog Monserata, drami prvi put prikazanoj na sceni Comédie-Française u Parizu, za koju je tamošnja štampa s istinskim razlogom tvrdila da je najbolja drama napisana iza Drugog svjetskog rata, a koja je u darovitoj režiji tadašnjeg upravo svršenog studenta beogradske akademije Josipa Lešića i u čudno poletnoj i sretno odabranoj podjeli uloga, te i moje malenkosti u ulozi pukovnika Iskvijarda odigrana preko sto i dvadeset puta pred uvijek punim gledalištem. Bilo je u toj predstavi i nečeg što bi se u nekom umjetničko-socijalnom smislu moglo uporediti i sa onim što se dešavalo u nekadašnjem sovjetskom društvu kada su nakon završenih predstava Hudožestvenog teatra započinjale krvave tuče među gledaocima inspirisanih upravo impresivnim sadržajem predstava koje su gledane. Zanimljivo je spomenuti i činjenicu da je rečena predstava koju je kao prvu iza toga postavio na sceni zagrebačkog Narodnog kazališta primus dramatikus i preveo nakon gledanja u Parizu Tito Strozzi.
U mostarskoj, pak, predstavi bilo je nečega što je u potpunosti odgovaralo velikoj zamisli njenog stvaraoca, te i mostarskog ansambla; onoga što je predstavljalo njenu punu vrijednost i sudbinu, a to je i ono što će se baš u Bosni i Hercegovini nedugo zatim dogoditi istinski, te čije zle posljedice i danas trpe oni čija se sudbina u potpunosti poklopila sa umjetničkim i neposredno prikazanim sadržajem predstave kako ju je interpretirao mostarski teatar.
|
Mostar Sevdah Reunion
|
|
I sve to na neki sličan način doživio sam i u spomenutom muzičko-scenskom performansu kada je ta ista a sada podmlađena mostarska publika na svoj urođeni umjetnički način duboko emotivna i estetski reagovala na nastup spomenutog interpretatora pjevača i kada se ujedno stapalo gledalište-slušalište sa njegovim impresivnim pjevanjem, te i uopšte sa onim što čini suštinu života Mostaraca, ljudi koji na najdirektniji i impresivan način nalaze u sebi smisao onoga što se naziva umjetnošću a predstavlja i najvrijedniji dar i protivnost svemu drukčijem, negativno opterećenom ljudskom biću.
Na kraju da spomenem još i nešto što je na mene ostavilo snažan utisak gledajući spomenuti fascinantni muzički program koji me je nagonio da se u meni razbukti nikad ugasli umjetnički osjećaj, a koji se, baš kao i mostarski, potiče iz duboko urođenog instinkta, te naglašen još i velikim mostarskim i vranjanskim bardovima književnosti, Šantićem, Ćorovićem, Humom, te Stankovićem, najvećim naturalistom nakon Zole kako ga je ocijenila svjetska kritika. Takvu pomisao i asocijaciju stekao sam i sam rođeni Vranjanac i baš u kući spomenutog naturaliste, te i pri spomenu na sve što se ispodogađalo u čudnoj simbolično-asocijativnoj vezi dvaju spomenutih gradova i njihovih visokih reprezenata u najplemenitijoj oblasti života; u određivanju uopšte smisla ovozemaljskog ljudskog bitisanja.
Sve to, te i naprijed spominjani nedavni muzički program na neki identični način, te i povezujući dva umjetnička građa kao da govore da je ”umjetnost ona koja povezuje svijet, i utoliko više prave umjetnike”.
|
|
Zadnja izmjena: 2007-01-01
ISSN 0350-6517
Copyright © 1995-2008 Časopis Most · Mostar · Bosna i Hercegovina
Design by © 1998-2008 Haris Tucaković · Sweden
|
|