|
Profesor Fuad Slipichevic' nije radni vijek proveo u kabinetu univerzitetskog nastavnika, nego obrnuto, cijeli svoj radni vijek, dok ga nije u tome sprijechila bolest ”razvijao jednu izvanredno predanu pedagoshku i drushtveno-politichku aktivnost po kojoj je stao u prve redove nashih poslijeratnih pedagoshkih radnika” napisao je u nekrologu Mitar Papic'. Dalje navodi: ”Iako nije bio posebno sklon knjishkoj pedagogici Fuad je svojim radom, dobrom struchnom spremom, izvanredno humanim odnosom prema ljudima uopshte, a svojim uchenicima posebno, kao i rijetko toplim ophodjenjem i znalachkim izlaganjem gradiva uzhivao je ugled jednog vrsnog pedagoga. Stotine i stotine njegovih uchenika i studenata sjec'aju se dragih uspomena na njegova predavanja i druge susrete koji su imali s njim.”
Biografija profesora Fuada Slipichevic'a, ovdje taksativno ponudjena donekle je slichna ili ista najvec'em broju nauchnih radnika, puna hladnih chinjenica o hodu punom muka, trnovitim putem nauke i struke. Ovom prigodom, kada profesora Fuada Slipichevic'a i njegovo djelo tumachimo kao pisca bosanskohercegovachke historije, potrebno je i treba unijeti u red stvari i protumachiti obichni zhivotni put jednog izuzetnog profesora, koji je tezhak i gorak po vishe osnova. Treba naglasiti da se ovom prigodom radi o nauchnom radniku i chovjeku koji je cijeli svoj nauchni zhivot s ponosom nosio, istrazhivao, branio i hvalio historiju, bilo da se radi o dalekoj proshlosti, neobichnoj pojavi ili aktualnoj stvarnosti. I kako to u nekrologu Mitar Papic' naglashava ”kakav je bio u shkoli i u nastavi, takav je bio u drushtvu i porodici, predan, taktichan i odmjeren. Stekao je veliki broj prijatelja i uvijek rado vidjen u drushtvu. Kao njezhan suprug i otac u porodici je unosio prijatnu atmosferu. Shkolovao je i vaspitao tri sina, danas tri diplomirana inzhinjera, koji su u zhivot poshli ochevim stopama.”
Chovjek posebnih organizacionih sposobnosti
Profesor Fuad Slipichevic' skoro cijeli svoj zhivotni i radni vijek proveo je za katedrom, predavajuc'i i usmjeravajuc'i brojne svoje uchenike i studente na putu istrazhivanja i interpretacije brojnih historijskih dilema i nejasnoc'a. Nije se samo ogranichio na univerzitetskog nastavnika zatvorenog svojim akademskim hladom i mirom, nego naprotiv, od mladog srednjoshkolskog profesora iz srednjih shkola Skoplja i Mostara do uglednog univerzitetskog predavacha uchestvovao je i u brojnim drushtveno javnim aktivnostima, koji su bili uvijek u funkciji shirenja znanja o proshlosti ali i postavljanju realnih orijentira prema historiji i kao nauci, usmjerenju i zanatu.
U svim sredinama u kojima je radio evidentna je i njegova drushtvena i kulturna djelatnost, kako u staleshkim, organizacijama i drushtvima historichara tako i u brojnim aktivnostima koji su mnogo shirih zahtjeva. Posjedovao je i iskazivao rijetke organizacijske sposobnosti, a istrajnost u radu je njegova osobita karakteristika. Aktivno je uchestvovao u formiranju sindikata prosvjetnih radnika u Mostaru i Bosni i Hercegovini, a narochito je njegovo prisustvo osjec'alo se u Drushtvu istorichara Bosne i Hercegovine i Jugoslavije, gdje je uvijek bio jedan od najuglednijih i najaktivnijih djelatnika.
Profesor Fuad Slipichevic' je bio jedan od najaktivnijih predavacha izvan shkole, chesto to je bio Narodni univerzitet, tribina, techaj, okrugli stol, svaka aktivnost koja je ishla na populariziranju historijske nauke i vrac'anje poljuljanog povjerenja u njene vrijednosti. Kao shto je znalachki prilazio svojim studentima i uchenicima, tako je na predavanjima u javnosti znao animirati slushaoce i privuc'i njihovu pazhnju.
Nastavno-nauchno djelo
Profesor Fuad Slipichevic' se josh kao mladi profesor mostarske gimnazije javlja u tadashnjoj publicistici, pisao je o aktuelnim problemima toga vremena ali nije se udaljavao od svog osnovnog opredjeljenja historije, posebno XIX i XX vijeka. U pochetku profesor Fuad Slipichevic' pisao je o pojedinim pitanjima drushtvenog i politichkog zhivota i to u chasopisima u Skoplju i Sarajevu. U sarajevskim chasopisima ”Pregled” i ”Gajret” objavio je vishe radova koji su najavljivali buduc'eg istrazhivacha i historichara. Pisanja na aktuelne teme nije se odrekao niti poslije Drugog svjetskog rata, skoro sve do smrti u struchnoj i dnevnoj shtampi objavljivao je brojne tekstove koji su se odnosili na savremena kretanja u drushtvu, kulturi, prosvjeti i politici.
Za dugog profesorskog vijeka Fuad Slipichevic' napisao je deset knjiga, mnoshtvo nauchnih i struchnih rasprava i studija u periodichnoj, historijskoj literaturi. Najznachajnije knjige su: 1. Istorija naroda FNRJ I, II i III dio, 2. Historija naroda SFRJ (sa osnovama opshte istorije) I dio stari i srednji vijek, 3. Istorija naroda SFRJ (sa osnovama opshte istorije) II dio novi vijek od 1789-1918. godine. To su udzhbenici historije za srednje shkole koji su dozhivjeli desetine izdanja u dugom vremenskom periodu od skoro trideset godina, a karakteristichno za ove udzhbenike je da rijech o prvim takvim publikovanim izdanjima poslije Drugog svjetskog rata koji su se dugi niz godina koristili u gimnazijama i drugim srednjim shkolama, koji su pomogli generacijama i generacijama mladih ljudi da lakshe shvate slozhene historijske procese. Ovi Slipichevic'evi udzhbenici prevedeni su i na madjarski i talijanski jezik. Zatim, napisao je knjige: Prvi svjetski rat i nastanak Jugoslavije, Istorija Rusije i SSSR-a, a ova knjiga imala je povoljne ocjene i u tadashnjoj sovjetskoj publicistici.
Historijske okolnosti
Teshko i nezahvalno je dati konachnu ocjenu o vrijednosti knjiga profesora Fuada Slipichevic'a, to zahtjeva studiozniji osvrt, ali ovom prigodom mora se konstatirati da su to uglavnom sintetichko-kompilacijski radovi koji kontinuirano prate historijski razvoj Bosne i Hercegovine, FNRJ i SFRJ od najstarijih vremena do 1945. godine i pisani su prema relevantnim historijskim potvrdama i mishljenjima iz tadashnje historijske literature.
Profesor Fuad Slipichevic' pisao je i studije i rasprave iz historije Bosne i Hercegovine, a narochito se opredjeljivao prema izuchavanju historijskih kretanja u Bosni i Hercegovini u XIX i XX vijeku. Posebno se orijentirao prema historiji bosanskohercegovachkih buna i ustanaka, iz tog tematskog podruchja napisao je vishe desetina radova. Rijech je o nauchnim i struchnim radovima pisanim prema neobjavljenoj i objavljenoj historijskoj gradji kao i mishljenjima u historijskoj literaturi i u historijskoj periodici su ocijenjeni kao pouzdani i relevantni historijski izvori za prouchavanje historije Bosne i Hercegovine. To se isto odnosi i na niz njegovih autorskih radova posebno onih napisanih pred i neposredno poslije Drugog svjetskog rata, kada se interes za istrazhivanja historije samo pojachava.
Sigurno da u vremenu od 1950. godine interes za izuchavanje i interpretaciju historiju se pojachava posebno i chinjenica da se historija pochinje i studirati, kao pedagoshko-nauchna disciplina (Prvo Visha pedagoshka shkola a poslije Filozofski fakultet u Sarajevu) i da c'e se shkolovati i brojne generacije od kojih c'e se mnogi opredijeliti i za nauchno izuchavanje historije Bosne i Hercegovine.
Vec' je konstatirano da se historijska istrazhivanja historije Bosne i Hercegovine posebno stimulirana neposredno poslije Drugog svjetskog rata, shiri zamah, vishe snage nauchno-istrazhivachki rad u Bosni i Hercegovini dobio je daljim razvojem mrezhe nauchno-istrazhivachkih institucija, pored vec' spomenutih tu su Arhiv Bosne i Hercegovine, Republichki zavod za zashtitu spomenika kulture, Orijentalni institut, Akademija nauka Bosne i Hercegovine, Institut za istoriju u Sarajevu i Banjaluci, i niz drugih, slichnih institucija na skoro cijelom prostoru Bosne i Hercegovine.
Da bi se stekao odredjeni uvid u razvoj historijske nauke u Bosni i Hercegovini u dugom periodu od skoro pedeset godina, potrebno je temeljno i istrajno prouchiti obimnu bibliografiju, pregledati brojne arhivske fondove u Dubrovniku, Zadru, Rimu, Veneciji, Bechu, Budimpeshti i Istanbulu, istrazhiti pisanu, publiciranu ili rukopisnu ostavshtinu brojnih istrazhivacha, historichara, arheologa, etnologa, pravnika, teologa i niza drugih djelatnika. Zanimljivo je i vrlo pretenciozno samo historiju historiografije Bosne i Hercegovine prepoznavati kroz djelo shkolovanih historichara, mora se tragati i za radovima svih onih koji su istrazhivali i postigli odredjene rezultate a nisu shkolovani historichari. Buduc'a knjiga o piscima srednjovjekovne bosanske povijesti treba pratiti, historijski razvoj ali i tematske okvire kroz koje su se iskazivali pojedini istrazhivachi.
Historijski metod Fuada Slipichevic'a
Profesor Fuad Slipichevic' kao istrazhivach bosanskohercegovachke proshlosti naslanja se na bogatu tradiciju bosanskohercegovachke historijske shkole koja se skoro tri vijeka razvija te njena iskustva koristi po vec' oprobanom mehanizmu, shkolovanog historichara shto je, ipak, u nekim svojim segmentima ogranichiti i odrediti pravce njegova rada na historijskom tekstu, posebno se to odnosi na starije periode bosanskohercegovachke povijesti.
Svojim shkolovanjem u Beogradu profesor Fuad Slipichevic' dolazi u dodir sa najnovijim tendencijama evropske historijske shkole, koje c'e, tokom cijelog svog znanstveno-struchnog rada, uz male i odredjene preinake primjenjivati u svojim istrazhivanjima kao i u napisanim studijama, raspravama i knjigama. Istovremeno, treba napomenuti da se u evropskoj historiografiji XIX i pochetka XX vijeka iskazuje snazhan interes za prouchavanje historijskog razvoja drzhave i pojedinih naroda, posebno knjizhevnih ideja i djela i to c'e biti bitan podsticaj Fuadu Slipichevic'u da se u svemu tome prepozna.
Uzimajuc'i u obzir i ove dodane okolnosti moguc'e je i u njima prepoznati tachan i precizan angazhman profesora Fuada Slipichevic'a na istrazhivanjima historije Bosne i Hercegovine u XIX i XX vijeku, shto se mozhe i treba tumachiti i kao najvjerodostojniji oblik i nachin prosvjec'ivanja i odbrane od sveprisutnih svojatanja ali i standardnog neznanja o proshlosti i povijesti.
|